Daar is de laatste maanden heel wat over te doen, de zogenaamde ICO (“initial coin offering”). In China heeft de overheid ICO’s in de ban gedaan. Met als ondertoon dat ICO’s doorgaans frauduleus zijn. Zijn ICO’s dan ook frauduleus ?

Om daar een antwoord op te geven moet je teruggaan naar het begin van de ICO’s.

Het begin van de ICO

Het is niet zo moeilijk om een cryptocurrency te maken. De codebases van Bitcoin en Litecoin staan op GitHub. Die kun je ‘forken’. Dan maak je een kopietje van die scripts, je vervangt een aantal variabelen, je zet de zaak op een server en voila, je hebt een nieuwe cryptocurrency gemaakt.

Naar schatting zijn er sinds 2009 meer dan 5.000 van dergelijke kopietjes gemaakt en gelanceerd als ‘de nieuwe Bitcoin’.

Meestal waren dat groepjes van 2 a 3 ‘developers’ die alleen bekend stonden middels hun email-alias. Veel van die nieuwe cryptocurrencies begonnen met een aanzienlijke ‘pre-mine’, dan werden alvast tig miljoen coins ‘gemined’ voordat de cryptocurrency online ging. Die staken de ‘developers’ in hun achterzak. Zogenaamd als beloning voor het ontwikkelen van die cryptocurrency, een zakgeldje. Meestal hadden ze een rudimentaire ‘roadmap’, een ontwikkel-plan, en hele sets met ‘speciale features’ van de coin die ze dan mettertijd zouden gaan ontwikkelen. En dan ging de zaak online. Het idee was te zorgen dat die cryptocurrency op een of meerdere exchanges kwam te staan, zodat mensen erin konden handelen en de ‘miners’ hun mining-opbrengst konden verkopen. En als het publiek toehapte en er kwam wat handel op, dan dumpten de developers mettertijd de premine op de markt, en trokken er zo 2 a 3 ton uit. Daarna dumpten ze ook het project, en gingen verder met de volgende coin. Zonder developers-team zwierf zo een coin dan nog een tijdje over de exchanges, om vervolgens langzaam af te sterven.

Leuk spelletje.

En die clubs ontdekten ook de ICO. Dan kon je als ‘buitenstaander’ voor de lancering van die coin alvast coins inkopen, meestal met een discount (mensen zijn gek op aanbiedingen). En dan kon je datzelfde spelletje meespelen, wachten tot het publiek toehapt, en dan dumpte je die coins op de markt. Met een beetje mazzel haalde je al snel 100 a 200% winst.

Greater Fool

Dat neigt naar de ‘greater fool’ theorie, de theorie van de grotere dwaas. Je bent een dwaas als je op zo een verdoemd project inkoopt (alles wat je betaalt is teveel want die coin is volslagen waardeloos), maar je gokt erop dat er nog grotere dwazen zijn die die coin tegen een hogere prijs van je overkopen. En de laatste dwaas die kocht is ‘bagholder’. Zoals wij dat gezegde hebben van ‘een kat in de zak kopen’, daar sta je dan met je zakje coins. En dan is er ineens geen grotere dwaas meer, de koers stort in en je bent je geld kwijt.

En dat is in het kort het verhaal van de ICO. Is dat frauduleus ?  In een (flink) aantal gevallen wel, ja. Laatst was er ook weer zo een MLM (“multi level marketing”) organisatie, zo een veredeld pyramide-spel, en die hadden ook een eigen coin gelanceerd. Een kopietje van Monero. Alles wat de Monero-developers in de ‘roadmap’ hadden staan als te verwezenlijken features, dat had die club al als gerealiseerd aangemerkt. Dat sloeg helemaal nergens op. Dan konden leden van die MLM club pakketjes van die coin inkopen, met natuurlijk de ondertoon dat het ‘de nieuwe Bitcoin’ zou worden (met spectaculaire winsten). Probleem was alleen dat die coin nog altijd nergens op een exchange staat, dus ze kunnen ze wel kopen, maar niet verkopen. Dat is weer zo een geval dat je toch geneigd bent om ‘fraude’ te roepen.

Maar ja, mijn mening is ook maar een mening.

Gelukkig zitten er ook mensen met gezond verstand in het Coiniversum en als je op Bitcointalk of Reddit kijkt, dan vindt je al snel een pagina over dergelijke coins, met de ongezouten mening van de goegemeente over zulke plannen. Dan kun je even kijken wat de rest van het Coiniversum er van denkt.

Serieuze projecten

Niet alle coin-projecten zijn frauduleus. Er zitten ook serieuze coin-projecten tussen, zoals Dash en Monero, Ethereum, Ripple, Lumen. Daar zitten vaak wat grotere ‘developers’-teams op, en een club developers die freelance voor eigen rekening apps ontwikkelen voor een dergelijke coin, en de integratie met betaalsystemen op bijvoorbeeld websites regelen. Dat vormt een eigen gemeenschap en netwerk. En in die coins wordt vaak heel actief gehandeld. Soms gaan ze ook samenwerkingsverbanden aan met grotere banken en IT-bedrijven zoals IBM en Microsoft.

Starters

Maar even terug naar het verhaal. Met dergelijke ICO’s bleek dat een project-groep aardig wat ‘startkapitaal’ kan aantrekken bij de uitgifte van een nieuwe coin.

Dat werd allemaal makkelijker met de komst van het Ethereum-project. Nu kun je een ‘token’ aanmaken dat gehost wordt op de Ethereum-blockchain. Dus dan kun je ook je ICO doen, en je ‘token’ op de exchanges zetten, zonder dat je verder een eigen blockchain hoeft te onderhouden. Dat doet de Ethereum-projectgroep allemaal. Het kost 30 dollar transactie-kosten om je eigen ‘token’ aan te maken, 40 dollar als een programmeur het voor je doet. Afgelopen jaar zijn er dan ook meer dan 17.000 ‘tokens’ aangemaakt op de Ethereum blockchain.

Een aantal van die tokens zijn van startende bedrijfjes en project-groepen, die houden ook een ICO om startkapitaal aan te trekken. Dat verschilt niet zo veel met de oude cryptocurrency-ICO’s. Een project-team komt met een “White Paper”, hun briljante idee op papier, en een ‘roadmap’, en een smoelenboek. En dan kun je intekenen op een vooruitgifte van het token.

(Ook daar zie je overigens vaak dat het project-team alvast 15% van de tokens in hun eigen achterzak steken. Je moet jezelf natuurlijk niet tekort doen, zullen we maar zeggen. Maar bij mij begint er dan al snel zo een rood lampje te branden).

Sommige van die tokens zijn ‘utility’-tokens, die zijn nodig om bepaalde diensten op een platform in te kopen. Andere tokens zijn ‘securities’, dat zijn omzet-, fee- en winst-aandelen, die geven recht op een dividend of iets dergelijks. Natuurlijk gelden zeker voor ‘securities’ de nodige regels in de gevestigde economische orde, dus dat is momenteel een discussie-punt. Hoe kunnen bedrijven hun start-kapitaal binnen halen, zonder in conflict te komen met de bestaande orde (lees: wetgeving) ?

Faciliteiten gevraagd

Maar dat was iets nieuws in het Coiniversum. Nu kunnen we startende bedrijfjes financieren. En voor onze eigen faciliteiten zorgen.

Een van de dingen die speelt is dat het Coiniversum afgelopen zomer een ‘big bang’ had. Voorheen was de totale marktkapitalisatie van alle coins zeg 30 miljard dollar. Sinds afgelopen zomer gaat dat richting 150 miljard, en nu zelfs 300 miljard. Op papier zit het Coiniversum op een flinke zak geld van 300 miljard.

De ‘industrie’ heeft een enorme behoefte aan infrastructuur, faciliteiten. Grote bedrijven en de overheid waagden zich daar nog niet aan, het is vooralsnog een hele kleine beginnende markt. Geen groot bedrijf dat daar zijn vingers aan wilde branden.

Maar er is wel degelijk werk aan de winkel, en er zijn genoeg project-teams die mee willen helpen bij het ontwikkelen van infrastructuur. Van alles dat de branche hard nodig heeft. Crypto-banken, bijvoorbeeld, een plek waar je je coins veilig kunt opbergen. Mining-bedrijven. En natuurlijk debit-cards, zodat je ongeacht welke coins je in de portemonnee houdt, je een pinpas hebt waarmee je in willekeurig welke valuta (euro, dollar, roebel, yuan) bij elke winkel kunt betalen.

Waar de overheid en grote gevestigde bedrijven zich vooralsnog op de vlakte houden, begint de branche de eigen faciliteiten te financieren. Ze zitten op een zak geld van 300 miljard, en dat geld wil groeien, dus daar is infrastructuur en markt-ontwikkeling nodig.

De markt werkt op vraag-en-aanbod, er is een grote vraag naar starters en daar komt ook een groot aanbod van starters op af. De meeste regelen hun financiering via investeringsmaatschappijen, maar steeds vaker ook middels een ICO.

Er zijn ook andere starters die niet direct in de crypto-facilitaire hoek zitten, maar evengoed hun startkapitaal met een ICO willen binnenhalen. Nee heb je, en ja kun je krijgen, zeggen we dan maar.

Joseph Stiglitz

Ik stond enigzins verbaasd om de mening van Joseph Stiglitz, die vind dat Bitcoin verboden moet worden. Omdat Bitcoin geen enkel nut zou hebben, en voornamelijk dient om witwassers te faciliteren.

Ik ben het daar niet helemaal mee eens. Bitcoin is *het* pilot-project op de blockchain, en als dusdanig is het al jaren de aanjager van de hele blockchain markt-ontwikkeling, samen met projecten als Ethereum. Vanuit die zak geld die zich ophoopte in Bitcoin en later ook  Ethereum, wordt momenteel grotendeels de markt-ontwikkeling gefinancierd. Bitcoin heeft daarmee wel degelijk economisch gezien nut. Misschien niet voor de gevestigde economisch orde maar wel voor een volledig nieuwe financiele en socio-economische infrastructuur.

Risiko

Wat mijns inziens ook meespeelt, mensen in het Coiniversum zijn niet risiko-avers. Het waren toch al grotendeels speculanten. En wat is er leuker dan speculeren op starters ?

Aangezien de hele marktkapitalisatie van het Coiniversum van 30 naar 300 miljard groeide in 8 maanden tijd, zitten er erg veel mensen tussen die begonnen met 1000 euro en na 8 maanden 10.000 euro hebben staan. Die hebben zonder enige moeite te doen 900% winst gemaakt. Bijna gratis geld, dus waarom zou je een deel niet riskeren op een ICO ? Stel dat een project slaagt, net als bij Ethereum, die coin ging in twee jaar tijd van 80 cent naar 450 dollar. Dan maak je krankzinnige winsten.

Als je gewend bent te speculeren, daar hameren ze erop dat je altijd een goed risico-profiel moet hebben, kleine inzet met een klein maximaal verlies en een grote potentiele winst. Dan ben je in de crypto-markt het afgelopen jaar in Valhalla.

Net zoals Google een netwerk-product is, zijn coins ook netwerk-producten. Als een netwerk flink groeit, kun je enorme winsten maken. Dus wie zou er dan geen 1000 euro aan wagen ? Daarbij zit crypto in de hoek van FinTech en IoT, en dat zijn allebei opkomende groeimarkten. Dus als je dan toch ergens in wilt investeren, dan lijkt me dit een uitstekende gelegenheid.

Vooralsnog is het een opkomende groeimarkt, en de bomen groeien de hemel in.

Als je Coindesk hebt gelezen dan is er inmiddels 3.3 miljard dollar ‘geinvesteerd’ in ICO’s, dat is iets meer dan 1% van de totale markt-kapitalisatie van crypto’s (tokens en currencies). Zo erg wordt er ook  weer niet op starters gegokt. Maar het is wel spectaculair, sommige ICO’s halen 10 miljoen op in een half uur.

En dat de azijnpissers van de gevestigde orde helemaal knetter worden van de risico’s die we dan nemen, tsja, we zijn niet allemaal hetzelfde. “If you can’t take the heat, stay out of the kitchen”. Als je niet van risico’s houdt, dan zet je je geld toch op een spaarrekening ? Of steek het in je pensioenfonds, dan haal je na belastingkorting 3.5% rendement per jaar. Dat zijn doorgaans de meest risiko-loze bestemmingen voor je geld.

80% regel

Doorgaans geldt in de ‘gevestigde’ economie dat 80% van de starters binnen 3 jaar de bedrijfsvoering staakt, doorgaans omdat ze failliet zijn. Dan kregen ze hun product niet af, ze kregen het niet op de markt, kregen geen afzetkanalen, konden de juiste klantgroep niet bereiken, het geld raakte op en ze konden geen aanvullende financiering krijgen, noem maar op, er zijn zoveel redenen waarom een bedrijf failliet gaat.

In de crypto-hoek gelden dezelfde vuistregels, 80% gaan de drie jaar niet halen. Dus als je daar je geld in steekt, dan ben je het in principe kwijt. Maar dat waren we toch al gewend vanwege die stortvloed aan “Shitcoins”, al die frauduleuze cryptocurrencies die gelanceerd werden en waar nooit iets van terecht kwam.

De vraag is natuurlijk of ‘Jan Modaal’ op de hoogte is van dergelijke starters-statistieken. Dat proef je een beetje aan de houding van de overheden, die vinden dat Jan Modaal niet in ICO’s moet investeren, omdat dat een te hoog risiko mee zou brengen. Vadertje Staat heft het verwijtende vingertje.

En of dat terecht is, ach, investerings-selectie is een module op de Hogeschool. En niet iedereen heeft die module gehad, sommige mensen moeten zich echt niet aan investeren wagen. Daarbij zijn veel mensen helemaal niet thuis in FinTech en IoT, die hebben helemaal geen kijk op de markt en kunnen niet zelfstandig inschatten of een project kans van slagen heeft. Zelf ben ik opgeleid als bedrijfseconoom en heb doorgaans in starters gewerkt en bedrijven die net overgenomen waren. En dan heb ik doorgaans financieel-adminstratief werk en automatisering gedaan, dus dan heb je iets meer kijk op de kansen (en problemen) van een starter, zeker in de automatiserings-hoek. Investeren in starters is altijd riskant, 80% kans dat ze niet gaan halen.

Maar ja, als je token of coin eenmaal op een exchange staat, kun je altijd op elk gewenst moment verkopen, dat noem je dan ‘de-investeren’, dus hoe groot is je risiko dan uiteindelijk ? Als je normaal in een starter investeert, en die gaat failliet, dan ben je wel al je geld kwijt.

Oplichters

Inmiddels worden er maandelijks 40 a 50 van die ICO’s gehouden.

Zitten er tussen al die ICO’s dan ook oplichters ? Tsja, die zitten er wel tussen. Er is nog geen ‘test’ van de overheid of zo om te bepalen of zo een ICO al dan niet frauduleus is. Het is een ongereguleerd zootje, om het zo maar te zeggen, het Wilde Westen. Je moet je kop erbij houden.

In Nederland is Dick Scheringa met een groep bezig een platform op te zetten voor investeren in ICO’s, ICO Headstart, dat wordt een investeringsvehikel. Daar doen ze ook aan investerings-selectie en beoordelen gezamenlijk of een ICO al dan niet betrouwbaar is. Als je zelf niet zo handig bent met investerings-selectie, kun je je altijd daar bij aansluiten. Dikke kans dat die de oplichters er wel uit pikken.

En dan is natuurlijk altijd de vraag, wanneer is een starter naief en wanneer is het oplichterij. Als je er van uit gaat dat 80% van de starters binnen 3 jaar failliet zijn, dan zou je 80% van de starters ook voor oplichter uit kunnen maken. Kansloze onderneminkjes, als je daar geld in steekt ben je het bijna gegarandeerd kwijt. Terwijl ze misschien alleen maar naief zijn, en onervaren. Dat is toch vaak een dunne lijn, wanneer is iemand naief en onervaren, en wanneer lopen ze de tent opzettelijk te belazeren ?

De Chinese overheid heeft maar besloten om alle ICO’s in China te verbieden. Ach, dat is een oplossing. Er bestaan natuurlijk andere oplossingen, volgens mij gooi je dan toch het kind met het badwater weg.

Micro-investing

Even over het kind in plaats van het badwater dan, een ander aspect aan ICO’s : het is naar mijn mening een ontbrekend deel van micro-finance : micro-investing.

Als jij zou willen investeren, dan moet je al bijna bij een investerings-maatschappij inleggen, en dan moet je toch al met een flinke zak geld (25.000, 50.000 of meer) aan komen lopen. Als jij met 100 euro aan komt lopen bij een starter of investeringsmaatschappij, daar beginnen ze niet aan. Het administeren ervan kost al meer dan die 100 euro. Bij de gemiddelde bank kun je ook in aandelen gaan beleggen, maar daar geldt doorgaans ook dat je met minimaal 5.000 euro begint.

Bij de ICO’s is dat anders, daar kun je vaak al met 50 a 100 dollar inleg beginnen. Het staat allemaal op het blockchain-grootboek, die administratieve lasten zijn geautomatiseerd. En een mogelijk uitkering van dividenden is ook (grotendeels) geautomatiseerd.

De ‘drempel’ om mee te kunnen en mogen doen met investeren is vele malen lager dan in de ‘gevestigde’ economische orde. Jan Modaal kan al met 100 dollar of euro beginnen met investeren in starters. Of je wacht tot de token of coin op een exchange staat, dan kun je met 50 cent al beginnen met ‘beleggen’.

Dat zou ik qua microfinance echt een doorbraak noemen.

Er zijn een paar miljard mensen die 5 dollar per dag verdienen, 1500 dollar per jaar. Die kunnen in de gevestigde economische orde nergens investeren of beleggen. Die kunnen alleen sparen tegen 1% rente, dat schiet niet op. De inflatie in dergelijke economieen kan makkelijk rond de 10% liggen, dus heeft het dan helemaal geen zin om te sparen. Die kunnen niet investeren in starters of andere bedrijven, en hun kapitaal groeit dan ook niet met de economische groei mee. Die blijven altijd achter lopen.

Rijken kunnen wel investeren in starters, en profiteren van een mogelijke groei-explosie, en armen kunnen dat niet. Zo worden de rijken steeds rijker en de armen steeds armer. Maar die ‘armoedzaaiers’ kunnen wel voor 50 cent crypto-coins en tokens kopen en als zo een coin 10 keer over de kop gaat, dan hebben ze 5 dollar verdiend. Dat is voor ons minder dan een half uurloon, voor hun is dat een dagloon.

Het voornaamste is dat ze kunnen beleggen in potentiele groeimarkten, en dat hun (kleine) kapitaal mee kan groeien met de meest geavanceerde high-tech starters. Zo kan in feite iedereen wereldwijd meedoen met investeren en beleggen. Dat kun je best een doorbraak in microfinance noemen. Als je toch over ‘inclusion’ wil praten, dat idee dat iedereen mee moet kunnen doen aan het globale financiele systeem, dan kun je bijna niet meer om de ICO’s heen.